Ses Dalgalı Beyin Ameliyatı

Maynetik resonans görüntüleme (MRI) ile birlikte kullanılan yeni ultason (sesötesi) alet ile nörocerrahlar, deriyi kesmeden ya da kafatasını açmadan, hasarlı beyin dokularını küçük parçalar halinde yakarak tedavi edebiliyorlar.

İsviçre’de kronik ağrı çeken 9 hasta üzerinde yapılan bu  ön çalışma bu teknolojinin güvenilir bir şekilde insan üzerinde uygulanabilinir olduğunu . göstermiştir. Şimdilerde  araştırmacılar Parkinson hastalığı gibi bazı beyin bozuklukluları olan hastalar üzerinde de bu teknoloji kullanmayı amaçlıyorlar.

Charlottesville, VA ‘da bulunan ve amacı kar olmayıp, odaklı utrason hakkında yeni uygulamalar geliştirmek olan “Focused Ultrasound Surgery Foundation” adlı bir vakıfın başkanlığını yürüten ve bu yeni çalışmaya doğrudan  katılmamış olan Virginia Üniveristesi  nörocerrahı Neal Kassel, bu buluş hakkındaki fikrini  şöyle belirtmekte:

“Bu çığıraçan buluş ile deriye ya da kafatasına el sürmeden  beynin ulaşılması zor olan bölgelerinde hastalık ya da zedelenme sebebiyle patalojik değişim gösteren dokulara emniyetli ve kesin bir şekilde ulaşılabilinmektedir.”

Bu yüksek-yoğunluk odaklı ultrason (HIFU) hastalık tanı amaçlı kullandığıımız ultrasonlardan daha farklı. Mesela, doğumöncesi taramalar gibi… Bu yüksek yoğunluklu ultrason olan özel alet ile ultrason ışınları hastalıklı dokunun  küçük bir parçasına ışın yollanıp, ısıtıp bu parçayı yok ediyor. Bu teknoloji şu anda uterusta yani rahimdeki lifli tümörleri kesip çıkarmak için kullanılmakta, göğüs ve diğer kanserlerdeki tümörler için de kilinik deney aşamasındadır. Son zamanlarda, merkezi Israil’de bulunan “Insightec” adlı ultrason teknoloji firması, beyni hedef alan deney aşamasında olan bir HIFU aleti geliştirmekte.

Ultrasonun beyinde kullanılırken dikkat edilmesi gereken en önemli şey, ses dalgalarından gelen enerjinin emilip, dalga yollarını bozmadan ışınların kafasından geçerek doğru odaklanmasını sağlamak. Insightec firmasının bu aleti, her bir tek tek odaklanan 1000’den fazla ultrason dönüştürücüsü-enerji aktarımı yapan sistem içermekte. Insightec firmasının nöroloji programının başında bulunan Eyal Zadicario şunları eklemekte: “ bir hastanın kafasını CT ( Bilgisayarlı tomografisi) ile tarayıp, kafatasından içeri girip, beynin derinliklerini ses dalgaları, ışın-odaklı dikebilirsiniz. Bu alet, ayrıca, kafatasının aşaırı ısınmasını engelleyen bir soğutma sistemi de içermektedir.

Ultrason ışınları,beyinde enerjiyi çeken ve ısıya dönüştüren belirli bir noktaya odaklanır. (kesin lokasyon tedavi edilen duruma bağlıdır). Bu ısı yaklaşık 130 dereceye kadar yükselir ve yaklaşık 10 kubik milimetre hacimdeki hücreleri öldürür. Nörocerrahların doğru beyin doku parçasını hedefleyebilmesi için, tüm bu sisteme manyetik rezonans tarayıcı da dahil edilmekte. Zadicario bu konuda şunu belirtiyor: “Isıdaki artışın nereye ve ne kadar olduğunu görebilmesi için ısı görüntüleri tüm tedavi boyunca cerraha anında göstermektedir.

Bu ayki “Annals of Neurology” adlı dergide İsviçre’deki bir çalışmada ilaçla tedaviye cevap vermeyen, aşırı kronik ağrı çeken 9 hasta üzerinde bu teknolojinin uygulanmasına yer verilmekte. Bu hastalar için uygulanan geleneksel tedaviiki meteoddanbir tanesi olan; beynin değişik bölgelerinin bir biri ile iletişimini sağlayan thalamusun küçük bir parçasını yok etmek.

Cerrahlar ya kafatasından içeri bir elektrod yerleştirip, radyofrekans ablasyonunu (ameliyatla çıkarma) kullanacaklar, ya da  sadece iyonize radyasyona sahip odaklı ışınları, kafatasına dokunmadan hedef dokuya yollayacaklar. Zadicario, HIFU’nın radyocerrahi  için avantajlı olduğunu, çünkü radyosyonla yok edilen dokuların etkilerinin haftalar hatta aylar alacağını ancak bu termal yaklaşımla anında cevap alındığını belirtmekte. Kassel de bu konuda şunu ekliyor: “ Ultrason ile kesinlik ve doğruluk oranı daha yüksek ve temelde uzun vade de daha emniyetli.”

Kaynak:  http://www.technologyreview.com/biomedicine/23031/  
Çeviri: AylinER – 24.07.2009, İstanbul

Check Also

Sinir Sistemi Nesiller Boyunca Bilgiyi Aktarabiliyor

Hemen hemen tüm ekolojik ortamlarda bulunan nematotlar(iplik kurdu), üzerinde en çok çalışma yapılan organizma modellerindendir. ...