Okyanusum.com Din, Bilim, Sufizm
Beyindeki Nöronlar, Farklı Mekansal Hafıza (Belleğin kişinin içinde bulunduğu çevre ve vücudun çevresel şartlara uygun olarak pozisyon almasına ilişkin bilgileri kaydettiği bölüm) görevleri için farklı bir frekans oluşturuyor.
Austin Teksas Üniveristesi’nden nörobilimciler, beynimizin geçmişte bulunduğumuz lokasyonlarımızla ilgili bilgileri ve şu anda bulunduğumuz mevcut çevre bilgilerini, aynı nöral ağlar üzerinden, “gama dalgaları” diye adlandırılan ritmik bir elektrik aktivitesinin farklı fekanslarını kullanarak aktardığını açıklıyorlar.
Nöron adlı derginin 17 nisan 2014 tarihli sayısında yer alan bu araştırma, gama dalgalarının bozulduğu şizofreni ve alzeimer gibi hastalıklarda görülen bilişsel ve hafıza bozukluklarının içyüzünü anlamamıza ışık tutabilir.
Daha önceki araştırmalarda, yeni bir yerin bilgisini kayderken ya da daha önce bulunduğumuz bir yeri hatırlarken beynimizin aynı bölgesini kullandığımız gösterilmekteydi.
Austin Teksas Üniveristesi, Doğal Bilimler Fakültesi’nden Öğrenme ve Hafıza Merkezinin üyesi Nörobilimci Doç.Dr. Laura Colgin şunları ifade ediyor: “Pek çoğumuz, gün sonunda arabalarımızı garaja park ederiz ve ertesi gün park edip bıraktığımız yerin anısını hatırlayıp, her sabah o anıyı yeniden yaratırız. O halde, beynimiz mevcut andaki mekanı ve hafızaki bir lokasyonu nasıl ayrıştırmakta? Bizim bu konudaki buluşumuz, bu farklı bilgileri ayrıştırma konusunda bir mekanizma önermektedir.”
Mekansal bilgilerin de dahil olduğu anılarımız beyinde hipokampüs adlı bir bölgede depolanır. Arabanızı nereye park ettiğiniz gibi mekansal hafızaya dair bilgileri hipokampüsteki nöronlar “yer hücreleri” diye adlandırılan bir yerde depolar. Bu aynı grup yer hücreleri hem yeni bir mekanın anısını depolar, hem de mekan bilgisinin hatırlanmasında ya da canlanmasında aktive olurlar.
Hipokampüs yeni bir mekan bilgisini hafızaya kaydederken, Entorhinal Korteks adı altındaki beyin bölgesinden mevcut lokasyonunuz hakkında duyusal bilgi elde eder. Hipokampüs geçmişteki bir lokasyon bilgisini geri çağırdığında-hatırladığında, CA3 adlı hipokampüsün yan bölgesinde depolanmış mekansal-uzaysal hafızadaki bilgiyi bulup geri çağırır.
Entorhinal Korteks ve CA3 bu farklı bilgileri, gama dalgalarının farklı frekanslarını kullanarak aktarır. Entorhinal Korteks, 80Hz frekansa sahip gama dalgalarını ( bu frekans piyano çalarken Bass E notası frekansı ile aynıdır)kullanır. Bunun aksine, CA3, yaklaşık 40Hz olan yavaş gama dalgaları üzerinden sinyaller yollar.
Colgin ve meslektaşları da bundan yola çıkarak, şunu varsayarlar; hızlı gama dalgaları en son- yeni deneyimleri kodlamayı oluştururken, yavaş gama dalgaları da hafızayı geri çağırmaya neden olabilir.
Onlar bunu test etmek için basit bir çevre içerisinde gezinen farelerin hipokampüne gama dalgalarını yer hücrelerinden gelen elektrik sinyaller ile birlikte kaydederler. Buldukları şey; hızlı gama dalgalarıının aktif olduğunda yer hücrelerinin farenin o andaki mevcut lokasyonunu göstermesi, ve gama dalgaları yavaş olduğunda da, yer hücrelerinin farenin o lokasyona hareket etmek için başladığı noktayı yansıtmasıdır.
Colgin bu tespiti şu şekilde açıklar: “Bu bulduklarımız şunu göstermektedir ki; hızlı gama dalgaları güncel hafıza kodlamasını düzenlerken, örneğin; o anda nereye park ettiğimizin bilgisi. Bir önceki gün arabayı nereye park ettik onu hatırlayıp, o lokasyona gitmemizi sağlamak için hipokampus yavaş gama dalgalarına geçmeyi ayarlar.”
Gama dalgalarının hipokampüsün yanı sıra beynin pek çok bölgesinde tespit edilmesinden dolayı, Colgin’in buluşları uzay-mekansal hafızanın ötesini de uzanabilir. Nöronlar için farklı gama dalga frekanslarına geçme becerisi, aynı nöron devreleri üzerinden farklı bilgi tiplerinin beyindeki değiş tokuş işleyişini oluşturmak için bir yol sağlar.
Colgin ekibinin araştırmasının bir sonraki adımının, farelerin hafıza işlerindeki performanslarına farklı gama dalga tipleri uyarlayacak teknolojiler kullanmak. Colgin, hızlı gama dalgalarını kullanıp, uyararak yeni hafıza geliştirebileceklerini düşünmekte.Diğer taraftan, Colgin, yeni anı oluşturmada yavaş gama dalgalarını uyarlamanın zarar verici olabileceğini düşünmekte.Çünkü yavaş gama dalgaları eski anıları tetikleyerek, yeni öğrenmeyi engelleyebilmekte.
Çeviren : AylinER
Kaynak : http://www.eurekalert.org/pub_releases/2014-04/uota-nit041114.php
