Yeni Süpernova

Güneş’ten 570 milyar defa daha parlak olan süpernova bilinen fizik kurallarını zorluyor

Bu, tüm insanlık tarihinde şu ana dek keşfedilen en güçlü süpernova.

ASASSN-15 lh* teleskobik incelemesiyle, çok nadir ve “son derece parlak süpernova” sınıfına ait olan bir süpernova bulundu. Bu süpernova, bizim güneşimizin gelecek 10 milyar yıl içinde üreteceği enerjiden 10 kat daha fazla enerjiye sahip ve tipik bir süpernovadan 200 kat daha parlak.

Üstelik ASASSN-15 lh sadece 3.8 milyar ışık yılı uzaklıkta ve bu da onu şu ana dek görülen en yakın “süper parlak süpernova” yapmaktadır. Bu, onu bulan takım için büyük bir sürpriz oldu.

Bir ressamın ASASSN-15lh yorumu: Güneş sistemi dışında, 10000 ışık yılı uzaklıktaki bir gezegenden böyle görünebilir.

Şili-Cerro Tololo’da, ASAS-SN’nin 14 cmlik ikizi olan teleskoplarca keşfedilen süpernova, bir resimde geçici bir ışık noktası olarak ortaya çıktı ve önce özel bir şey olarak algılanmadı. Ancak başka teleskoplar da kullanılıp, parıldamanın sönmekte olan görüntüsüyle ilgili ilave gözlemler sağlanınca, Dong ve arkadaşları çok önemli bir şey görmüş olduklarını fark ettiler. İlk belirti olarak, ilk keşiften 7 gün sonra Şili’deki 2.5m du Pont teleskobu süpernovanın bir spektrumunu yakaladı. Dong: “Spektrumu gördüğümüzde çok şaşırdık. Daha önce gördüğümüz hiçbir süpernovaya benzemiyordu”dedi.

Dong ve ekibi, farklı teleskoplarla, spektrumu defalarca inceleyerek süpernovanın yerini onayladılar. Ancak bu işin kolay kısmıydı. Süpernovanın fiziksel olarak nasıl var olabildiğinin teorisini sunmak çok daha zordu.

Hipotezlerden bir tanesi bilindik fizik kurallarının sınırlarını zorluyor. Eğer ASASSN-15lh’in ana yıldızının, dıştaki gaz tabakaları dağılsa ve sonrasında da iç çekirdek çökerek magnetar denilen yoğun ve son derece hızlı dönen manyetize çekirdeği oluştursa, bu çökmeden oluşan manyetize rüzgar dıştaki maddeyi etkileyerek devasa bir patlama yaratabilirdi. Mesele şu ki, bu durumda magnetarın 1 milisaniyede 1 devir ( yani dakikada 60000 rpm) yapmış olması gerekir. Bu da bilim insanlarının fiziksel olarak olası kabul ettikleri şeylerin sınırlarını zorlamaktadır. Magnetar görüşü doğru olmayabilir, ama gayet akla yatkın. Bu arada, uzmanlar başka açıklamalar da bulmaya çalışıyorlar.

Süpernovaya kaybolurken bakmak, onun hakkında daha fazla bilgi edinilmesine yardımcı olacak. Bir süpernova kaybolurken, çok daha şeffaf olur, bu da bilim insanlarının daha iç tabakaları incelemelerini mümkün kılar. ASAS-SN teleskobu, her 2-3 gecede bir, görünen tüm gökyüzünü taramaya devam edecek. Ekip, ASASSN-15lh’nin diğer özelliklerini incelemek için Hubble Uzay Teleskobu’nu kullanarak zaman tasarrufu ettiler. Bu çalışmalar evrenimizde gerçekleşen müthiş olaylar için bir tavan oluşturabilir.

KISALTMALAR : ASASSN-15 lh : “Tüm Gökyüzünde Otomatik Süpernova Araştırması”

Çeviren : Sıdıka ÖZEMRE
http://www.pbs.org/wgbh/nova/next/space/superluminous-supernova-is-570-billion-times-brighter-than-the-sun-pushes-limits-of-known-physics/