Yollarını Göz Protein’inden buluyorlar!

KUŞLAR, İÇSEL YÖN BULMA  DUYULARINI KİMLİĞİ YENİ SAPTANAN BU GÖZ PROTEİNİNDEN ALIYORLAR 

‘’Altıncı duyu’’, zebra ispinozlarının ve Avrupa nar bülbüllerinin Dünya’nın manyetik alanını kullanarak yollarını bulabilmelerini sağlıyor.

ALTINCI DUYU  Avrupa nar bülbüllerinin uzun menzilli göçleri sırasında Cry4 proteini üretimi artıyor ve bu, kuşların Dünya’nın manyetik alanını hissetmelerini kolaylaştırabilir.

Kuşlar Dünya’nın manyetik alanını hissedebilirler ve bu esrarlı yetenek onların tanıdık olmayan yerlerden evlerine uçmalarına veya onbinlerce kilometreyi bulan göç mesafeleri arasında yollarını bulabilmelerine yardım edebilir.

Onyıllardır araştırmacılar kuşların gagalarındaki demir zengini hücrelerin mikroskopik birer pusula gibi davrandığını düşündüler. Fakat son yıllarda bilim insanları kuşların gözündeki belirli proteinlerin onların manyetik alanları görebilmelerine olanak sağlayan şeyler olduğuna dair artan deliller buldular.

Bilim insanları şimdi bu ’’altıncı duyu’’nun arkasındaki olası proteini tam olarak belirlediler. İki yeni çalışmanın – biri 28 Mart’ta Journal of the Royal Society Interface’de yayınlanan, zebra ispinozlarını araştıran ve diğeri de 22 Ocak’ta Current Biology’de yayınlanan ve Avrupa nar bülbüllerine bakan – ikisi de retinada bulunan ve ışığa karşı duyarlı olan Cry4 proteinini belirledi. Eğer araştırmacılar doğru yolda iseler bu, hayvanlarda manyetik alanın algılanmasından sorumlu, belirli bir molekülün ilk defa tanımlanması olacak.

Oxford Üniversite’sinde bir kimyacı olan ve kuşların yollarını bulmaları sırasında meydana gelen kimyasal reaksiyonları araştıran Peter Hore, ‘’Bu heyecanlandırıcı bir gelişmebunun gibi daha çok çalışmaya ihtiyacımız var’’ diyor.

Cry4, 24 saatlik ritimlerde veya biyolojik uyku döngülerinde olayın içinde olan ve kriptokromlar denilen bir protein sıfının üyesi. Fakat kuantum mekaniğinin garipliği sayesinde bunlardan en azından bazılarının Dünya’nın manyetik alanına reaksiyon gösterdiği düşünülüyor. İsveç Lund Üniversitesi’nde bir biyolog olan ve zebra ispinozu çalışmasının bir üyesi olan Atticus Pinzon-Rodriguez, proteinin kuantum etkileşimi, kuşların bu alanı hissetmelerine yardım edebilir diyor.

Bu kuantum pusulada üç kriptokromdan hangisinin sorumlu olduğunu bulmak için  Pinzon-Rodriguez ve arkadaşları 39 zebra ispinozonun retina, kas ve beyinlerini Cry1, Cry2, Cry4 mevcudiyeti açısından araştırdılar.

Takım, Cry1 ve Cry2 seviyelerinin gün içerisinde yükselen ve düşen ritmik bir desen takip ettiğini, Cry4 seviyesinin ise bu proteinin değişmez bir biçimde üretildiğini gösterir şekilde sabit kaldığını buldu.

Lund Üniversitesi biyoloğu ve zebra ispinozu çalışmasında yardımcı yazar olan  Rachel Muheim, ‘’Kuşların gece ve gündüzün herhangi bir anında manyetik pusulalarını kullandıklarını varsayıyoruz’’ diyor.

Avrupa nar bülbülleri de 24 saatlik bir döngüde sabit, ve göç mevsimi esnasında ise daha yüksek Cry4 seviyesi gösterdiler. Ve bu çalışmadaki araştırmacılar Cry4’ü nar bülbüllerinin pek çok ışık alan retinasında buldular – çalışma bu pozisyonun bir pusula gibi çalışmaya yardımcı olacağını söylüyor.

Almanya Oldenburg Biyoloji ve Çevre Bilimleri Enstitüsü’nde bir hayvan yön bulma uzmanı olan ve nar bülbülleri çalışması içinde yer alan Henrik Mouritsen, ‘’Pek çok delilimiz var, fakat Cry4 ıspatlanmadı’’ diyor. Cry4 proteinin fonksiyonel olmadığı kuşların gözlemlerinden bunların hala içsel pusulaları olup olmadığına dair daha tanımlayıcı delil gelebilir.”

Hore ‘’Hatta o zaman bile, biz kuşların manyetik alanları nasıl algıladıklarını anlayamayabiliriz. Bunu bilebilmek için bir kuş olmak gerekir’’ diyor.

Çeviren : Emre Ümit Tuncel
https://www.sciencenews.org/article/birds-get-their-internal-compass-newly-id-eye-protein

Check Also

Geri Dönüşü Olmayan İnsan Ruhunun Ölümsüz Yolculuğu