2015 Kimya Nobel ödülü

nobel22015 Kimya Nobel ödülü;
DNA onarım sürecinin moleküler mekanizması üzerine olan çalışmaları için
Tomas Lindahl, Paul Modrich, ve Aziz Sancar’a verilmiştir.

Bir hücrenin; genomunu kodlayan, DNA moleküllerinde oluşan zararı tanımlayan ve düzelten süreçlerin hepsine DNA onarımı denilmektedir. İnsan hücrelerinde hem normal metabolik aktiviteler hem de UV ışınları, radyasyon gibi çevresel faktörler DNA hasarına neden olabilmektedir.

Bu hasarlar günde 1 milyon hücreyi etkileyebilmektedir. Bu bozulmaların birçoğu DNA molekülünde yapısal bozukluklara neden olur. Bu bozulmalar hücrenin; değişmiş  olan DNAsı tarafından kodlanan geninin,  kopyalama yeteneğini değiştirir ya da yok eder.

Bunun dışında  hücrenin genomunda da zararlı mutasyonların oluşumuna yol açar. Bu mutasyonlar mitoz bölünme sonucunda oluşan yavru hücrelerin hayatta kalmasını engeller.

Sonuç olarak DNA onarım süreci; DNA yapısındaki bozulmalara sürekli cevap verecek şekilde aktiftir. Eğer normal onarım süreci başarısız olursa ve hücresel apoptoz (programlanmış hücre ölümü) gerçekleşmezse; onarılamaz DNA zararı (çift sarmal kırıkları ya da interstand bağlanma) oluşabilir.

DNA onarım hızı; hücre çeşidi, hücrenin yaşı ve hücre dışı ortam gibi birçok faktöre bağlıdır. Büyük oranda DNA’sında hasar bulunan ya da DNA’sına gelen zararı etkili bir şekilde onaramayan bir hücre; 3 aşamadan birine girer:

1. Geri döndürelemez bir uyku hali (senesans)
2. Hücre intiharı (apoptoz ya da programlanmış hücre ölümü)
3. Kontrolsüz hücre bölünümü (kanserli tümör hücrelerinin oluşmasına neden olur)

Bir hücrenin DNA’yı onarım yeteneği, genomunun bütünlüğü için hayatı önem taşır ve böylelikle organizma normal şekilde görevlerini yerine getirir. Yaşam uzunluğu üzerinde etkisi olan birçok genin, DNA hasar onarımı ve korunmasında rol aldığı anlaşılmıştır.

Çeviren : Bürde YURDAIŞIK
https://en.m.wikipedia.org/wiki/DNA_repair

Check Also

Bunu anladığınızda Tüm Hayatınız Değişecek – Bruce Lipton