Yaşlı İnsanlar da Genç İnsanlar Kadar Yeni Beyin Hücresi Üretebiliyorlar

Yaşlansak bile yeni nöronlar üretmeye devam ediyoruz.
Helen Thomson

Yaşlılığın dezavantajları olabilir ama yine de yeni beyin hücreleri üretmeye devam ediyoruz. 70 li yaşlardaki sağlıklı insanlar, tıpkı genç insanlardaki kadar yeni beyin hücreleri üretebiliyorlar.

Beynimizin nasıl yaşlandığı ile ilgili 10 yıldan uzun süredir kabul edilen teori, yeni bir araştırmayla beraber alt üst oldu ve bu araştırma zihnimizi nasıl daha uzun süre zinde tutabileceğimize dair ipuçları verebilir.

Memelilerde pek çok beyin hücresi ya doğumda yada hemen doğum sonrası oluşur ve daha sonra da yenilenmez. Yeni bir araştırma da görüldü ki, öğrenme ve hafızayla alakalı olan insan hipokampüsü, tüm hayat boyunca yeni nöronlar üretmeye devam ediyor. Ama nörojenez (hücre doğumu) denen bu yeteneğin orta yaşlardan sonra ciddi oranda azaldığı düşünülmekteydi.

New York Columbia Üniversitesi’nden Maura Boldrini ve arkadaşları konuyu araştırmak üzere, yeni ölmüş olan 14 ila 79 yaş arası 28 insanın hipokampüsünü çıkardılar. Yeni nöronların sayısını, nöronları destekleyen glial hücrelerin sayısını incelediler. Bunun yanı sıra beyin hücreleri yeni bağlantılar oluşturduğunda yada beyinde hareket ettiklerinde (ki bu nöroplastisite göstergesidir) ortaya çıkan moleküler işaretleri de incelediler.

Numunenin hangi yaş insandan geldiğine bakmaksızın, tüm hipokampüs içinde benzer sayıda yeni nöronlar yanı sıra benzer sayıda glial hücreler gördüler. Ekip, bu kişilerin her birinin ölmeden önce her gün 700 yeni nöron ürettiğini tahmin ediyor.

Boldirini: “Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar, yaşlı memeli hayvanlar yeni nöronlar üretme kapasitesine sahip olmadığını iddia etmektedir. Yaşlı insanlar üzerinde yapılan deneyler de bu teoriyi doğrular gözükmektedir. Ama insanlar üzerinde yapılan bu çalışmalarda sadece hasta beyinler kullanıldı yada ölümden en az 1 gün sonra çıkarılan dokular kullanıldı.”

Boldrini: “ Herhangi bir beyin hastalığı yada yaşam sonu stresi olmayan insanlarda daha önce yeni nöron gelişimi incelenmemişti. Bulgularımız göstermektedir ki, sağlıklı yaşlılar gençlerde olduğu kadar yeni nöron üretimi yapabiliyorlar. Eğer bu insanlarda nöronların gelişimine neden olan şeyi bulabilirsek, belki başkalarına da daha sağlıklı bir biçimde yaşlanmaları konusunda yardımcı olabiliriz.

Yaşa göre hipokampüste değişiklikler görüldü. Yaşlı insanlarda nöroplastisite daha azdı. Bu da beyinlerinin bu bölgelerinde bağlantıları yenileyebilme yeteneklerinin daha az olduğunu gösteriyordu. Henüz yaşa bağlı değişikliğin etkisi netleşmiş değil.

Swansea Üniversitesi’nde moleküler mikrobiyoloji alanında doçent olan Jeff Davies, yeni nöron sayılarının hala, yeni doğan bebeklerde ve çocuklarda daha fazla olabileceğini söyledi. Bu yüzden yaşam boyu azalan nörojenez (hücre doğumu) göz ardı edilemez.

Davies, bu çalışmanın spor yapan ve yapmayan insanlarda da test edilmesinin ilginç olacağını söyledi. “Bu bize, beynin daha sağlıklı yaşlanmasını sağlamak üzere insanlarda yeni nöron üretiminin çevresel faktörler ile değiştirilip değiştirilemeyeceğini de gösterecektir.”

5 April 2018

Çeviren : Sıdıka ÖZEMRE
https://www.newscientist.com/article/2165707-old-people-can-produce-as-many-new-brain-cells-as-teenagers