Okyanusum.com Din, Bilim, Sufizm
AylinER – 24 Mayıs 2008
Yaşı ileri olan insanlar daha önceden bildikleri kişilerin isimlerini hatırlamamaya başladıklarında beyin güçlerinin azaldığını düşünme eğilimidedirler. Ancak bu düşüncenin yanlış olduğu gittikçe artan sayıdaki çalışmalarla ortaya çıkmakta, ve hatta araştırmacılar, yaşlanan beyinin daha fazla data-bilgi edindiğini ve bu edindiği bilgiyi uzun vadeli kullanmak üzere diğer edinilmiş bilgilerle değerlendirmeye çalışması…
Bu konudaki çalışmalar, “Progress in Brain Research” adlı kitabın yeni basımında yer almakta.
Bazı beyinler biyolojik beden yaşını ilerlemesi ile gerilemeye başlar. Öreneğin Alziemer hastalığı… Amerikalıların %13’ü 65 yaş ve yukarısı bu hastalıkla mücadele etmektedir. Ancak, kitabın yazarı, pek çok yaşı ilerleyen yetişkinlerde tek bir noktaya odaklanma yerine (mesela bir ismin hatırlanması ya da bir telefon numarasının hatırlanması gibi) decrec derece ilgi odaklanmasını genişlemesi artması gözlenmektedir.
Bu onlar için moral bozucu olsa da bu durum aslında onlara çok yarar sağlamaktadır. Bu konuyu Harvard Üniversitesi’nden araştırmacı Shelley H. Carson şöyle ifade etmekte: “ İlgi odağının genişlemesi, aklın bilinçli bir şekilde kullanılmasındaki bilgi miktarının artmasına yol açabilmektedir.”
Bu konuda şöyle bir çalışma yapılmış:
Kolej öğrencilerine ve 60 yaş ve üstündeki yetişkinlere içlerinde beklenmedik-bilinmedik kelime ve deyim olan makaleler verilerek okumaları istenmiş. 60 yaş ve üzeri yetişkinler, kolej öğrencilerine göre çok daha yavaş çalıştıkları gözlenmiş. Genç kolej öğrencileri sabit bir hızda kelimelerin manalarını umursamadan okurken, 60 yaş ve üzeri olan yetişkinler, bilinmedik kelime ve deyimlerin neye işaret etmekte olduğunu verilen konuya göre çıkarmaya çalışmakta ve bundan dolayı da gençlere göre verilen makaleleri daha yavaş okuyarak, hareket etmekte oldukları gözlenmiş.
Bu gözlem şunu göstermektedir ki; 60 yaş ve üzeri yetişkinler yeni bilgiyi sadece gözden geçirmekle kalmayıp, yeni-ekstra bilgiyi alıp, işleme de sokmaktalar. Dolayısyla daha sonra bu bilinmedik kelime ve deyimlerin işaret ettiği anlamların ne olabileceği sorulduğunda, 60 yaş ve üzeri yetişkinler kolej öğrencilerine göre çok daha başarılı olmuşlardır.
Toronto Üniversitesi’nden psikoloji profesörü ve Rotman Research Institute’nde araştırmacı olan LynnHasher bu çalışmayı şu şekilde yorumlamakta; kolejli gençler makaleleri okurken sanki hiç yeni ve bilinmedik kelime ve deyimle karşılaşmamış gibi dikkatlerini yeni kelimelere vermeden, ve oyalanmadan okumaları ve 60 yaş ve üzeri yetişkinler ise tüm bu ekstra data dediğimiz yeni ve bilinmedik kelime ve deyimleri alıp, muhafaza etmeleri ve edindikleri yeni bilgiyi bir başka duruma uyarlayarak, daha iyi problem çözücüler olarak karşımıza çıkmaları.
Dr. Hasher 60 yaş ve üzeri yetişkinlerdeki daha geniş dikkat ağının gençlere göre bir durumu ve birşeyin dolaylı olarak neye işaret ettiğini, anlayabilme olanığı sağladığını bildirmekte ve şunu eklemektedir: “Daha yaşlı insanlara neden daha akıllı-arif denildiğinin sebebinin de bu olacağını düşünmekteyiz.”
Michigan Üniversitesi Institute for Social Research’de araştırma profesörü olan Jacqui Smith, akıllı-arif olmayı şu şekilde tanımlar: “Akıllı olmak demek, datayı özümsemek ve datayı en uygun şekilde ortaya çıkarmak demektir.” ve şunu ekler: “Eğer yaşı ileri kişiler, herhangi bir durumdan daha çok bilgi çıkarıp, ve bu edindikleri bilgiyi nispeten çok daha geniş bilgi ağı dahilinde değerlendirdiklerinde, tabii ki daha çok avantaja sahip olacaklardır.”
Bu makale AylinER tarafından aşağıdaki kaynaktan İngilizce’den Türkçe’ye çevrilmiştir:http://www.nytimes.com/2008/05/20/health/research/20brai.html?em&ex=1211688000&en=e03b881d03d889ac&ei=5087%0A
Gözüken o ki, bu makalede belirtilen araştırma sonuçlarına göre, beden yaşı ileri olanlar, kendilerine ulaşan yeni bilgileri değerlendiremediklerinde genellikle ileri sürdükleri muhtemel sebep olan “Yaşlandık bizden geçmiş!!!” klişe açıklamasının arkasına saklanamayacak!..
