Peki Ya Madde Kıtlığına Bir Son Verirsek

Dünyayı kıtlık olmadan hayâl etmek şaşırtıcı derecede zor. Avusturalya Brisbane’deki Queensland Üniversitesi’nden ekonomist John Quiggin: “Madde ihtiyacına bir son verdiğimizi düşündüğümüzde, çoğunlukla bu bizim kendi ihtiyacımız hakkındakilerle ilgilidir. Ancak ya diğer insanların ihtiyaçları ne olacak?…Kıtlık temel ekonomik sistemimizin temelidir.” Bu kapitalist paradigma prensipleri çoğumuza göre fizik kanunları gibi tartışmaya kapalıdır.

Herşey bedava olursa ekonomi nasıl işler? Kimseye ödeme yapılmazsa işleri kim yapar?…

Bu komünizm değil mi? Piyasa olmadan organize olmuş bir dünya düşünmek,tıpkı suyun dışında ne olduğunu düşünen bir balığa benzer.

Jeremy Rifkin “Sıfır Marjinal Maliyet Toplumu” kitabında bunu yazdı. Kitabında kapitalizmin nerdeyse kendi kendini yiyip bitirdiğini ve bunun da piyasanın nihai zaferi olduğunu, herhangi ek bir birimin üretim maliyetinin sıfıra yakın seviyede ve ürünlerin temelde ücretsiz olduğu bir otomasyon, özdevinim içinde olan bir topluma doğru gidildiğini söyler.

Bunun nasıl bir şey olabileceğine bakmak için, müzik ve yayıncılık endüstrilerine bir göz atalım… İnternet, üretimin ve dağıtımın içeriğini inanılmaz şekilde ucuz hale getirdi. Bu pek çoklarına göre sıkıntılı olsa da Rifkin bu yeni trendin yeni paradigmanın diğer tüm endüstrilere de yayılacağının bir habercisi ve işareti olarak görmekte.

Olayı kolaylaştıran en önemli şey, üretim makinelerinin talep üzerine neredeyse herşeyi yapabilmesi: Bugünün 3D printer-yazıcılarını düşünün… ama aşırı derecede çok daha gelişmişini, tıpkı modern bir bilgisayarın 1960’ların elektronik hesap makineleri ile kıyaslandığındaki durum gibi… 60 yıl içerisinde bu aletler “moleküler çeviriciler (assembler)” diye adlandırılan gelişmiş makinelere dönüşebilir. Bu terim 1977 yılında Eric Drexler tarafından ortaya atılmıştır. Drexler, arzu edilen herhangi bir makineyi üretmek için yeterli hız ve duyarlılıkla her bir molekülü işletebilen bir nano-üretim makinesi hayâl etmiştir. Düğmeye bas, bir süre bekle ve sonra yiyecek,ilaç, kıyafet, bisiklet parçaları ya da herhangi bir şey minimum kapital ve işgücü ile üretilsin.

Bu tarz bir dünyanın neye benzeceğini bilmiyoruz ama taslakları açık, görülebilir nitelikte. Rifkin, fabrikatörlerin,üreticilerin paylaşım ekonomisinin lokomotifi olacağını düşünüyor. Mülkiyet kavramı kullanım öncelliği tanıyacaktır;( Herşey için Spotify ve Uber programlarını bir düşünün) satın almalar neye ihtiyaç duyarsan onu basmaya öncelik sağlar.

Rifkin: “20 yıl içerisinde, kapitalizmin ekonomik yaşamın tek ve öncellikli belirleyicisi olacağını düşünmüyorum. 60 yıl içerisinde de kapitalizm tamamen ortadan kalkacaktır. Onun yerine tüm temel ihtiyaçları karşılanan bir toplum gelecektir.”

Rifkin bu yeni ekonomik vizyona “toplumun tüm bireylerinin yararlanacağı doğal kaynaklar-yaratıcı beraberlik“diyor. Ancak bu ekonominin ötesine geçiyor. İşiniz olacak ama para için değil. Çalıştığınız şirket kâr gözetmeyen bir kurum olacak. “Servetiniz, paranız” sosyal sermaye içerisinde ölçülecek: isminiz ve ününüz türlerin bir işbirlikçi üyesi ve ortağı olarak değerlendirilecek. Dolayısıyla, daha iyi aletler yapmak için açık kaynak koduna katkıda bulunduğunuzda gelişmiş ün ve isim formunda bir “ödeme“den zevk alırsınız. Toplumun tüm bireylerinin yararlanacağı doğal kaynaklara katkınızı-yaratıcı beraberliğinizi (İşteki girdileriniz-verdikleriniz,ortaya koyduklarınız, idareli kullandığınız enerjiniz, ya da diğer şöhret ve itibar ölçütleri) takip eden aplikasyonlar sizin lüks mallara (diyelim ki bir üretici tarafından üretilmeyen bir antika sandalye gibi) olan karmanızı bozup, dönüştürebilir. “Yaratıcı beraberlikte” halâ insan kalabilirsiniz…

Sally Adee
Çeviren : AylinEr
 https://www.newscientist.com/round-up/world-2076/?utm_campaign=Echobox&utm_medium=Social&utm_source=Twitter&cmpid=SOC|NSNS|2016-Echobox#link_time=1479488808