Okyanusum.com Din, Bilim, Sufizm
2021 Nisan ayında Tarou Yamada Tokyo’da doğar. Yamada’nın Tokyo’daki doğumu tüm dünyada haber başlığı olur. Gazeteler ondan “mucize çocuk” diye bahsederler. Sebebi Tarou’nun babasının Y-kromozonundaki mutasyondan dolayı sperm üretemiyor olması ve tamamen kısır olmasına rağman genetik testlerin Tarou’nun onun oğlu olmasıdır.
Tarou’nun durumunu mümkün kılmak için üreme kliniği babadan kök hücreleri alırlar ve CRISPR genom edit etmeyi kullanarak Y-kromozom mutasyonunu düzeltirler ve sonra da düzeltilmiş hücrelerden sperm hücrelerini alırlar. Annenin yumurtalarını dölleyen bu edit edilmiş, düzenlenmiş sperm hücreleri onun nükleer DNAsındaki değişimi güçlendirir. Bir başka deyişle Tarou Yamada,genomu edit edilmiş ilk insandır ama son insan da olmayacaktır.
Bazı ülkeler Tarou’nun doğum haberinden sonra genom edit edilmesini yasaklayan sıkı düzenlemelere giderken (Japonya’da şuanda böyle bir yasa yok), diğerleri de biyolojik olarak kendi çocuklarına sahip olma imkanı tanıması yönünde bir amaca sahip olmasından dolayı bu konuyu desteklerler.
Yakında her yıl düzinelerce ve sonra da yüzlerce, binlerce genomu düzeltilmiş çocuk doğacaktır. Bu çocuklar, genomlarının tamamen normal olmasından dolayı da yaşıtlarından ayrıştırılamayan tipik çocuklar olacaktır. İşte bu, tam olarak “eşey hücre öncülleri genom düzenlenme” devrimin başlamasıdır.
Çocuklara, kistik fibrozis gibi, ebeveynlerinden genetik rahatsızlıkların geçmesini önlemek için kalıtsal DNA’nın bu şekilde düzenlenmesi hakkında konuşulması gereken çok şey var. Ancak, neredeyse bu gibi tüm rahatsızlıklar, Vitro fertilizasyondaki (Tüp Bebek) embriyoları implant etmeden önce izlenerek zaten önlenebiliyor.
O zaman çocuk sahibi olmak isteyen aileler, Preimplantasyon Genetik Tanısı (PGT) yapılırken, neden genom editini tercih etmeliler? Daha güvenli olduğu için mi, yoksa daha ucuz olduğu için mi?…
PGT, sadece bir ya da iki zararlı mutasyonu bir seferde ayıklamak için iyi. Ancak, genom düzenlemesi bir seferde düzinelerce değişimi mümkün kılıyor. Kısırlık için eşey hücre öncülleri düzenlenmesi kullanılmaya başlandığında, fertilite (üreme) klinikleri, diğer genlere de o sırada ufak tefek değişiklikler yapmayı önerirler.
Genetik mühendisliğine karşı çıkanlar, bunu riskli bir durum, destekleyenler de bunu mantıklı, hattâ insancıl bir gelişme olarak adlandırabilirler.
Hepimiz kanser, Alzheimer ve zihinsel rahatsızlıklar gibi yüzlerce hastalık riskine sahibiz. Madem böyle bir şey var, neden en kötülerini düzeltmiyoruz?… Aslında bu güvenli bir şekilde bir kere yapılsa, bunun ahlaka aykırı olmadığı da kolaylıkla gösterilip, kanıtlanabilir.
Ve neden burada duruyoruz?… HIV ya da obez hastalığı gibi hastalıklara karşı insanları bağışık yapan yararlı gen değişkenleri mevcut. Belki de bazı ülkeler 2030’lu yıllara ulaşıldığında bu değişkenlerin insanlara sunulmasına izin verecekler. Bu gibi müdahaleler, tartışmaya aşırı derecede açık müdahalelerdir. Daha da fazlası, gen değişkenlerini eklemek kişilik, zekâ ya da çok değer verdiğimiz diğer özellikleri geliştirebilir. Herhangi tek bir gen değişkeninin IQ’da çok fazla fark yaratacağının, örneğin; zengin aile ya da iyi eğitim gibi, ancak keşfetsek de henüz bunun nasıl yapıldığını bilmiyoruz. Aslında beyin o kadar karmaşık ki, belirli bir mutasyonun nasıl bir etkiye sahip olduğunu hiç bir zaman tahmin edemeyebiliriz. Bu şu demek; bir beyin değiştirme mutasyonu sunmak halihazırda mevcut değil ve bunu yapmak, doğal olarak karanlığa atılacak dev bir adım olurdu ki, buna ne aileler, ne de yasa düzenleyiciler izin verir.
Ancak genom düzenlenmesi kesinlikle bireyleri her çeşit hastalığa daha az yakalanmalarını sağlayabilir ve genomu düzeltilmiş çocukların diğer çocuklara oranla ortalama daha sağlıklı olduğu açıkça görülmeye başlandığında, varlıklı aileler, bunun yapılması konusunda acil ihtiyaç duymasalar da, genom düzenlenmesi yaptırmaya başlayabilirler.
Bu, elitlerin çocuklarına başka bir avantaj daha sunmalarına ve zaten mevcut olan zengin ve yoksul arasındaki uçurumu daha da derinleştirmeye yol açar mı?Muhtemelen açar…
Gelin bu konuyu iyimser bir tahminle kapatalım: New Scientist dergisinin 120. yıldönümü olduğunda, pek çok ülke, rutin bir şekilde isteyen ailelere genom düzenlemesini önerecektir, bu tedavinin ücreti de kişinin tüm yaşamı boyunca sağlık hizmetleri için biriktirdiği ücret üzerinden olabilir.
Michael Le Page
Çeviren: AylinEr
https://www.newscientist.com/round-up/world-2076/?utm_campaign=Echobox&utm_medium=Social&utm_source=Twitter&cmpid=SOC|NSNS|2016-Echobox#link_time=1479488808
