Ölümden 48 Saat Sonrada Genler Aktif

Yüzlerce Gen Ölümden 48 Saat Sonra Aktif Olmaya Devam Ediyor …

ölüm1

Doktor, birinin öldüğü haberini verdiğinde bile, o kişinin bedenindeki bazı kısımlar halâ yaşamakta ve aktifliğini en azından bir ya da iki gün boyunca sürdürmekte. Hayvanlardan elde edilen son bilgi ve kanıtlara dayalı olarak, ölümden sonraki 48 saat boyunca pek çok genin halâ aktif olduğu tespit edilmiştir.

Bu durum farelerde ve zebra balığında görülmekte ve şimdi ölümü gerçekleşmiş insanların bazı genlerinin de aktif olduğuna dair kanıtlar mevcut. Bu keşif, organ nakli güvenliği ve patolojistlerin de ölüm anı ve saati hakkında daha net tespitlere dair çıkarımlara (implikasyonlara) sahip olabilir.

Seattle, Washington Üniversitesi’nden Peter Noble ve Alex Pozhitkov ve meslektaşları, ölüm anının hemen akabinde farelerin ve zebra balığının organlarındaki genlerin aktivitelerini incelerler.Onlar bunu, mevcut olan mesajcı RNA (mRNA) miktarını ölçerek yaparlar.Bu mRNA’daki (protein gibi ürünleri yapmayı hücrelere söyleyen genler) artış, genlerin daha aktif olduğunun işaretidir.

 Noble’ın ekibi, zebra balığındaki ve farelerin beynindeki ve karaciğerindeki mRNA seviyelerini, ölümden sonraki 4 gün düzenli bir şekilde belirli aralıklarla ölçerler ve sonra da bu mRNA seviyelerini ölüm anındakilerle karşılaştırırlar.

Tahmin edileceği gibi, toplam mRNA seviyeleri zamanla düşmüş durumdadır. Ancak, zebra balığının genleri ile ilişkili 548 mRNA ve farelere ait 515 genin, ölümden sonra bir ya da iki kere yüksek aktivite gösterdiği tespit edilir. Bu, hayvanın ölümünden sonra uzun bir süre bazı genlerin aktif olmaya ve kalmaya devam etmesi için yeterli enerji ve hücresel fonksiyonun olduğu anlamına gelmektedir.

Noble: “Bu genler, geri kalan DNA’nın kaotik çöküş  davranışının aksine iniş ve çıkış döngüsü ile durmaksızın aktif haldeler.”

Farklı fonskiyonlardaki yüzlerce gen, ölümden hemen sonra aktif hale gelir. Bu genlerin arasında genellikle doğumdan hemen sonra aktifliğini yitiren “fötal-genin gelişimine dair genler” olduğu gibi daha önceleri kanser ile ilişkilendirilen genler de mevcuttur. Bunların aktivitelerindeki artış, ölümden yaklaşık 24 saat sonrasına kadar devam eder.

Benzer prosesin insanlarda da olabileceği gözükmektedir. Daha önceki yapılan çalışmalarda, kalp kasının kasılması ve yaraların iyileşmesinde rol oynayan çeşitli genlerin, çoklu travma, kalp krizi ya da boğulma gibi sebeplerden ölen kişilerin ölümlerinden hemen sonraki 12 saat içinde çok daha fazla aktif oldukları tespit edilmiştir. (Forensic Science International, doi.org/bj63).

Noble: “Hayvanların ölümlerinden sonra aktif olduğu ortaya konulan kanser ile ilişkilendirilen bazı genlerin olduğu gerçeğini göz önünde bulundururak, organ nakli olan kişilerin kansere yakalanma riskini azaltabiliriz. Örneğin; organ nakli ile yeni bir karaciğere sahip olan bir kişi, bu tedaviden sonra, tahmin edeceğinizden çok daha fazla kansere yakalanma riskine sahip olabilmekte. Yaşamak için bağışıklık sistemini bastırmada ve kontrol etmede düzenli olarak ilaç kullanmaları gerekmektedir. Bu yüzden, aktif olmuş kanser hücrelerinin donörün karaciğerinde de bir rol oyanayıp oynamadığını incelemek önemli.”

Peki, o zaman neden bazı genler ölümden sonra aktifleşiyor? Ciddi bir yaralanmadan sonra, iyileşmeye ve canlandırmaya yardımcı olan ve fizyolojik prosesin bir parçası olan pek çok genin aktifleşmesi mümkün. Örneğin; ölümden sonra,bazı hücreler, zarara karşı bedeni korumak için (beden canlı olsaydı aynı şekilde olacağı gibi) iltihaplanma prosesinde yer alan genleri harekete geçirmek ve yeniden canlandırmak için yeterli enerjiye sahip olabilir.

Alternatif olarak, genlerin ani çöküşü, normalde diğer genleri bastırarak– embriyolojik gelişimde olduğu gibi— kısa bir süreliğine sessiz genlerin akfik olmasını sağlayabilir.

Forensik bilim insanlarının, ölümden sonraki farklı zaman noktalarında gen aktivitesinin nasıl artıp, azaldığını bilmeleri, o kişinin ne zaman öldüğünü tespit etmelerine fayda sağlar. MRNA’yı ölçerek, günler yerine, saatler hattâ dakikalar içinde o kişinin ölüm anını ve ölümüne sebebiyet veren olayların tespit edilmesi sağlanabilinir.

ölüm3 İngiltere, Huddersfield Üniversitesi’nden forensik genetik uzmanı ve danışmanı Graham Williams: “Bu alanda bu işlemin yapılıyor olmasını görmek güzel.Ancak davalarda bu işlemin uygulanması için önemli ve tatmin edici çalışmaların da yapılması gerekli.”

Araştırma, ayrıca, ölümün tanımı( normalde nabzın, beyin aktivitesinin ve solunumum olmayışı olarak tanımlanan) hakkında bazı önemli soruları da açığa çıkarmakta: Eğer genler ölümden sonra, 48 saate kadar aktif olabiliyorlarsa, bu noktada o kişi teknik olarak halâ yaşıyor kabul edilir mi?

 Noble: “Açıkcası, ölümü incelemek, yaşamın biyolojisi hakkında yeni bilgiler sağlayacaktır.”

Çeviren: AylinER
https://www.newscientist.com/article/2094644-hundreds-of-genes-seen-sparking-to-life-two-days-after-death/?utm_medium=Social&utm_campaign=Echobox&utm_source=Twitter&utm_term=Autofeed&cmpid=SOC%257CNSNS%257C2016-Echobox

Check Also

Geri Dönüşü Olmayan İnsan Ruhunun Ölümsüz Yolculuğu