Kontrol Kimde?

Bu gerçekten büyük bir soru. Özgür iradeye-yani eylemlerimiz ve kararlarımız üzerinde bilinçli kontrol yapma çalışması- sahip olduğumuz fikri tamamen insan deneyiminde saklıdır. Ama fiziksel evren hakkında ne kadar çok şey öğrenirsek, o kadar az inandırıcı gelmeye başlıyor. (New Scientist, 16 April, s 32)

Tartışmalardan bir tanesi de şu şekilde: Beyninizi oluşturan parçalar da dahil olmak üzere evren tamamıyla deterministiktir (Rastgele olmayan). İçinde bulunulan durum yüzünden, 1 milisaniye, 1 ay ve de 1 milyon yıl sonra olacaklar belirlidir. Bu yüzden özgür irade olamaz.

Nörobilim de söze karışıyor: Yaklaşık 30 yıl önce psikolog Benjamin Libet fark etti ki, eğer insanlardan gönüllü davranışlarda bulunmalarını isterseniz, daha niyet ettikleri davranışın farkına bile varmadan beyinleri davranışı başlatmış oluyor. O zamandan beri benzer çizgide deneyler yapıldı ve sonucunda da nörobilimciler özgür iradenin bir illüzyon olduğu sonucuna vardılar.

Ama çok gerçek geliyor. Hepimizde birim algısı var. Bir şeyi yapmış bile olsak, “bunun yerine başka bir şey de yapabilirdik” algısı var. Her an dilediğimizi yapabileceğimizi sanıyoruz. Ama öyle görünüyor ki, beyniniz çok detaylı bir illüzyon hazırlamış durumda. Sonuç kaçınılmaz.

Çeviren : Sıdıka ÖZEMRE
https://www.newscientist.com/article/mg21028122-500-the-grand-delusion-whos-in-control/

Check Also

Geri Dönüşü Olmayan İnsan Ruhunun Ölümsüz Yolculuğu