Kısa Dönemde Şeyleri Aklınızda Nasıl Tutarsınız?

Çalışma Belleği : Kısa dönemde şeyleri aklınızda nasıl tutarsınız?

Alex Burmester – New York Üniversitesi
Image Credit – Geralt/Pixabay

Bir telefon numarasını, bir alışveriş listesini veya bir yönerge takımını hatırlamak istediğinizde, psikologların ve nörobilimcilerin çalışan hafıza olarak ifade ettiği şeye bel bağlarsınız. Bu, enformasyonu kısa zaman aralıklarında akılda tutma ve kullanabilme becerisidir.Bu, sizin için 20 sene sonrasında değil, mevcut anda önemli olan şeyler içindir.

Araştırmacılar çalışma hafızasının zihnin işleyişinde merkez durumunda olduğuna inanıyorlar. O, – zeka ve eğitsel ergi gibi – bir çok genel beceri ve çıktı ile ilişki kurar ve temel duyusal işlemlerle bağlantılıdır. Zihinsel hayatımızdaki merkezi rolü, ve onun en azından bazı içeriklerinin farkında olmamızdan dolayı çalışma belleği, bilincin kendisini anlama araştırmamızda önemli olabilir.

Psikologlar ve nörobilimciler çalışma belleğini araştırırken değişik yönlerine odaklanıyorlar:

Nörobilimciler onun nöral temeline odaklanırken, psikologlar sistemin işleyişlerini haritalamaya çalışıyorlar. İşte aşağıda, araştırmanın şu anda ne durumda olduğunun resmi.

Ne kadar çalışma belleğimiz var?

 Kapasite sınırlıdır – herhangi bir anda ‘’Aklımızda’’ sadece belli bir miktar enformasyon tutabiliriz.Fakat araştırmacılar bu sınırın doğası hakkında farklı görüşlere sahipler.

 Çoğu, çalışma belleğinin sınırlı sayıda enformasyon kalemi veya yığınını tutabileceğini ileri sürüyor. Bunlar rakamlar, harfler, kelimeler ve diğer birimler olabilir. Araştırma, bellekte tutulabilecek bit sayısının kalemin tipine – teklifteki dondurma çeşitlerine karşı pi sayısının rakamları gibi – bağlı olduğunu gösterdi.

 Alternatif bir teori ise, çalışma belleğinin hatırlanan bütün enformasyon boyunca paylaşılan sürekli bir kaynak gibi davrandığını ileri sürüyor. Hedefinize bağlı olarak hatırlanan enformasyonun farklı kısımları farklı miktarlarda kaynak çekebilir. Nörobilimciler hatırlanan enformasyonun farklı kısımlarıyla, onlara ayrılan değişen miktarlarda faaliyete sahip olarak ve mevcut önceliklere bağlı olarak, bu kaynağın nöral faaliyet olabileceğini ileri sürüyorlar.

Bunun yerine bir başka teorik yaklaşım, farklı kalemlerin bellekte diğerleriyle girişim yapmasından dolayı kapasite sınırının artacağını iddia ediyor.

Ve gerçi çalışma hafızasındaki enformasyonun provasını yapmak prosesi yavaşlatsa da, tabii ki hatıralar zamanla çürüyor. Araştırmacıların bakım provası diye adlandırdıkları, enformasyonu zihinsel olarak, manasına bağlı olmadan -mesela bir market listesine girerek kalemleri yapılacakları yemekle bağlantı kurmadan sadece kelime olarak hatırlamak – tekrar etmeyi kapsar.

Tersine, detaylı prova ise enformasyona anlam vermeyi ve onu diğer enformasyonla bağlantılamayı kapsar. Mesela bellek geliştirme yöntemi (mnemonics) detaylı provayı, onu bir listedeki kalemlerin baş harflerini bellekte depolanmış mevcut  başka enformasyonla bağlantılayarak kolaylaştırır. Öyle görülüyor ki, hatıranın çalışma belleğinden daha dayanıklı ve uzun dönem hafıza olarak adlandırılan forma dönüşerek sağlamlaştırılmasına sadece  detaylı prova yardımcı olabilir.

Görsel alanda prova, görsel enformasyon uzaysal konuma bağlı olduğu için göz hareketlerini kapsayabilir. Başka bir deyişle insanlar unuttuktan sonra nerede olduğunu hatırlatması için hatırlanan enformasyonun konumuna bakabilirler.

Çeviren : Emre Ümit Tuncel
https://www.universal-sci.com/headlines/2017/6/5/working-memory-how-you-keep-things-in-mind-over-the-short-term

Check Also

Geri Dönüşü Olmayan İnsan Ruhunun Ölümsüz Yolculuğu