Okyanusum.com Din, Bilim, Sufizm
Karmaşık bölgesel ağrı sendromu (KBAS) olan bireyler, yalnızca diğer insanların hareketlerini izleyerek ağrı çekerler. Aalto Üniversitesi tarafından Finlandiya’da yapılan araştırma, bu olgunun ardındaki nörolojik değişiklikleri ortaya çıkarmakta.
Karmaşık Bölgesel Ağrı Sendromu (KBAS) uzun süren aşırı derecede ağrı, cilt renginde değişiklikler, ateş ve şişme gibi semptomlarla tanımlanır. Bu durumun normalde bölgesel bir yaralanmaya kadar izlenebilmesine rağmen, neden her yaralanma sonrasında değil de özellikle bazı yaralanmalardan sonra geliştiği de pek anlaşılmış değildir.
KBAS ile ilişkili ağrı, birisinin etkilenen uzuvu sanki ezdiği ya da sıktığı şeklinde bir his olarak tanımlanır.
Bazı durumlarda, ağrı, karşıt uzuva geçebilir ve sadece hafif bir dokunuş bile yoğun ağrıları tetikleyebilir,
derinin görünümü de değişebilir; cilt rengi mavi, mor, kırmızı ve soluk renkler arasında dalgalanabilir ve aynı zamanda parlak ve ince görünebilir. Bölgedeki terleme şekilleri değişebilir ve tırnak ve saç büyüme kalıpları değişebilir.
Mikrosirkülasyonun kontrolündeki değişimler, cilt rengindeki değişikliklere ve aralıklı şişmeye neden olabileceği de düşünülmektedir.
Diğer ağrı koşullarından ayrı olarak KBAS‘nin başka özellikleri de vardır. Örneğin; bir hastanın uzuvunun görüntüsü büyütüldüğünde, ağrı ve şişme şiddetlenirken, görünütüsü küçültüldüğünde ağrı ve şişme azalır.
Ayrıca, hasta kollarını göremiyorsa, basit motor görevlerinin performansı önemli ölçüde bozulmuş demektir. Bu durum hem açıkça karmaşık ve hem merkezi hem de periferik sinir sistemlerini içeren bir durumdur.
KBAS, kadınlarda daha yaygın olmakla birlikte herhangi bir yaşta da ortaya çıkabilir; Nadiren 10 yaşın altındaki çocuklarda görülür ve ortalama başlangıç yaşı da 40’tır.
Birçok kişi zamanla iyileşir, ancak bazıları hiç düzelmez ve durumları elden ayakatan düşürücü bir hal alabilir.
KBAS vakalarının yüzde 90′ının bir yaralanmadan önce görülmesine rağmen, neden yalnızca bazı insanlarda bu durumun geliştiği de belli değildir. En yaygın tetikleyiciler; kırıklar, uzuvların hareketsiz kılınması, burkulmalar ve zorlanmalar, yumuşak doku hasarları (kesikler, çürükler veya yanıklar gibi) veya cerrahi işlemlerdir.
Fiziksel belirtilere ek olarak, KBAS, genellikle, merkezi motor fonksiyonundaki ve algılamadaki anormalliklerle birlikte ortaya çıkar; Bir kişi hareket ettiğinde ağrı yoğunlaşır. Garip olan; acı, diğerlerinin motor aktivitelerini seyrederken kötüleşir. Başka bir deyişle, birisinin basit bir hareketini izlemek, ağrı seviyesini artırabilir.
Aalto Üniversitesi’nden araştırmacılar, bu ilginç olayı destekleyen nörolojik işaretleri keşfetmek için araştırmalar yaparlar. Araştırma sonuçları bu hafta Journal of Pain adlı dergisi’de yayınlanmaktadır.
Çalışmada, üst uzuvları KBAS’li (tüm kadınlar, 31-58 yaşları arasında) 13 bireyle,13 sağlıklı kontrol denek, cinsiyet ve yaşla eşleştirilir. Katılımcılar videolarda gösterilen hareketleri (örneğin; bir topu maksimum kuvvetle sıkan bir el) izlerken, onların fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleri (fMRI) çekilip, analiz edilir.
Bu hareketler gözlemlenirken, KBAS’li bireylerden alınan beyin taramaları kontrollerle karşılaştırılır ve bazı beyin bölgelerinin anormal kalıplar gösterdiği gözlemlenir.
Özellikle, aşağıdaki beyin bölgeleri iki grup arasında önemli derecede farklılıklar göstermektedir:
▪ Sensorimotor kortekste elin temsil ettiği alan – beynin vücudun belirli bir kısmı için motor ve duyusal bilgi ile ilgilenen kısmı.
▪ İnferior frontal gyrus – eylemleri gözlemlemek için kullanılan kısım.
▪ İkincil somatosensori korteks – normalde ağrıya tepki olarak akitve olan kısım… hafif dokunma, iç organsal duyulara tepki ve belirli bir dokunma hissine odaklanıldığında aktifleşen kısım.
▪ Aşağı parietal lob – duyusal bilgilerin yorumlanmasında yer alan kısım.
▪ Orbitofrontal korteks – duyu bütünleşmesinde ve ağrı modülasyonunda yer aldığı düşünülen kısım.
▪ Talamus – en fazla duyu bilgisini vücuda girerken işleten ve ileten kısım.
Araştırmanın yazarları şu sonuca varıyor: “Bulgularımız, KBAS’nin ağrıyı işleme ve motor kontrolü ile ilgili beyin bölgelerini etkileyerek aksiyon gözlemini zayıflatıp, olumsuz anlamda etkilemektedir.”
Bu keşif, KBAS‘yi anlama yolunda sadece küçük bir adım olmakla birlikte, bu durum hakkında çok az şey biliniyor olduğu için, paylaştığımız tüm bu bilgiler hayati önem taşımaktadır.
Bu çalışmada yer alan ve çalışmayı yazanlardan Jaakko Hotta: “Bulgumuz KBAS hastaları için teşhis ve terapi stratejileri geliştirmeye yardımcı olabilir.”
Araştırmacılar, örnekleme yaptıkları boyutun küçük olduğunu ve grubun üçte ikisinden fazlasının opioid ağrı kesici alıyor olduğunu belirtirlerken, daha ileri çalışmalar yapmayı düşündüklerini de dile getirmekteler.
Ama yine de, eksiklikler bir yana, bulgular gizemli duruma ilginç bir bakış açısı getirmekte ve günümüzde, KBAS için tedavi seçenekleri sınırlı olduğu için de bu konudaki araştırmalar, gelecekte faydalı oalacak ilaçları tasarlamaya yardımcı olabilmektedir.
