Okyanusum.com Din, Bilim, Sufizm
Bilim İnsanları Güneş’imizin Ne zaman ve Nasıl Öleceğini Hesapladılar; Çok Destansı Olacak İnsanlar Bunu Göremeyecek
Güneş’imiz ölünce neye dönüşecek? Bilim insanları Güneş Sisteminin neye dönüşeceğiyle ilgili yeni tahminlerde bulundular. İnsanoğlu bu son aşamayı göremeyecek.
Astronomlar önceleri, gezegensi buluta (nebula)- ışıldayan gaz kabarcığına-dönüşeceğini düşünüyorlardı ta ki kanıtlar çok daha büyük olması gerektiğini gösterene kadar.
Uluslararası astronomlardan oluşan bir grup konuyu tekrar ele aldı ve “gezegensi bulutu” aslında Güneş’in varacağı en olası son olarak değerlendirdi.
Güneş yaklaşık 4.6 milyar yaşında.(Güneş Sistemi’nde yaklaşık aynı zamanlarda oluşan diğer objelerin yaşına bakarak ölçüldü) Diğer yıldızların gözlemlenmesine dayanarak astronomlar, Güneş’in yaşamının yaklaşık 10 milyar yıl sonra son bulacağını öngörüyorlar.
Şüphesiz bu süreçte başka şeyler de olacak. Yaklaşık 5 milyar yıl içinde, “kızıl dev”e dönmesi bekleniyor. Yıldızın merkezi büzülecek ama dış katmanları Mars’ın yörüngesine kadar genişleyecek ve bu süreçte de bizim gezegenimizi de içine alacak. Tabi hala ortada Dünya kaldıysa.
Kesin olan bir şey var ki o da şu: O zamana dek insanoğlu çok büyük ihtimalle ortada olmayacak. Aslında bu dünya dışında yaşayacak bir yer bulmazsak, insanlığın burada yaşamak için yaklaşık sadece 1 milyar yılı kaldı. Çünkü Güneş’in parlaklığı her 1 milyar içinde yaklaşık %10 artıyor.
Her ne kadar kulağa çok gelmese de, bu parlaklık Dünya’nın sonunu getirecek. Okyanuslarımız buharlaşacak ve Dünya yüzeyi suyun oluşmasına imkan vermeyecek kadar sıcak olacak.
Önceki pek çok çalışma göstermiştir ki, parlak bir gezegensi bulutun oluşabilmesi için, başlangıçtaki yıldızın Güneş in 2 katı kadar büyüklükte olması gerekir.
Uluslararası astronom ekibi, , Güneş’imizin kızıl dev halinden büzüşerek beyaz bir cüce yıldıza, sonra da gezegensi buluta dönüşmesini bilgisayar modellemesi kullanarak gösterdiler.
İngiltere Manchester Üniversitesi’nde astrofizikçi olan Albert Zijlstra: “Bir yıldız öldüğünde, dış kabuğu olarak bilinen gaz ve toz kütlesini uzaya püskürtür. Kabuk, yıldızın kütlesinin yarısı büyüklükte bile olabilir. Bu, yıldızın çekirdeğini ortaya çıkarır ve bu noktaya kadar yıldızın yaşamında yakıt bitmeye başlamakta ve nihayetinde de tamamen tükenerek ölmektedir.”
Ancak o zaman, sıcak çekirdek, püskürtülen kabuğun yaklaşık 10000 yıl daha parlamasını sağlar; ki bu astronomide çok kısa bir süredir. Bu durum gezegensi bulutu görünür yapan şeydir. Bazıları o kadar parlaktır ki, 10 milyonlarca ışık yılı gibi çok uzak mesafelerden bile görülebilirler; ki bu kadar uzak mesafede yıldızın kendisi görülemeyecek kadar sönüktür.
Ekibin yarattığı data modeli aslında farklı yıldız türlerinin yaşam döngülerini öngörmektedir.
Gezegensi nebulalar görülebilen evrende oldukça yaygındırlar. Bunlardan en bilinenleri Helix Nebula, Cat’s Eye Nebula, Ring Nebula ve Bubble Nebula’dır.
Gezegensi Nebula denmesinin nedeni, ilk defa William Herschel tarafından 18.yy sonlarında keşfedildiklerinde, zamanın teleskoplarından bakıldığında gezegenlere benziyor oldukları içindir.
Yaklaşık 25 yıl önce, astronomlar çok sıradışı bir şey fark ettiler: Diğer galaksilerdeki en parlak gezegensi nebulalar yaklaşık olarak aynı parlaklığa sahiptiler. Bu şu demektir, en azından teorik olarak, diğer galaksilerdeki gezegensi nebulalara bakarak astronomlar ne kadar uzaklıkta olduklarını hesaplayabilirler.
Data bunun doğru olduğunu gösterdi. Ama modeller buna ters düştü; ki bu da keşfin yapıldığı zamandan beri bilim insanlarını şaşırtmaktadır.
“Yaşlı, düşük kütleli yıldızlar, daha genç ve büyük kütleli yıldızlara göre çok daha sönük gezegensi nebula oluşturmalılar. Son 25 yıldır bu bir tartışma konusu.”
“Data, güneş gibi düşük kütleli yıldızlardan parlak gezegensi nebula oluşabileceğini söylerken, modeller bunun mümkün olmadığını söylüyordu: Güneşin kütlesinin 2 katından daha küçük herhangi bir şey, gezegensi nebulanın görülemeyecek kadar sönük olması demekti.”
Artık yeni modeller bu problemi çözdüler. Güneşi, görülebilir nebula yaratabilecek bir yıldız kütlesinin alt sınırı olarak gösterdiler.
Güneşinkinden 1.1 kat daha az kütlesi olan bir yıldız bile görülebilir nebula yaratamaz. Güneşten 3 kat kadar daha büyük yıldızlar ise en parlak nebulaları oluşturacaklar.
Aradaki diğer tüm yıldızlar için ise, tahmin edilen parlaklık şu ana dek gözlemlenene çok yakın.
Zijlstra: “Bu güzel bir sonuç. Şu anda hem milyarlarca yıl uzaklıktaki yıldızların varlığını ölçebiliyoruz (ki bu aslında oldukça zor bir şeydir) hem de Güneşin ölümüyle birlikte neler olacağını da bulduk.
Çeviren ; Sıdıka ÖZEMRE
https://www.sciencealert.com/what-will-happen-after-the-sun-dies-planetary-nebula-solar-system
