DünyaNız Neden Bir Halüsinasyon-Bir Hayâl?

Merak etmeyin- Soğuk sadece bir halisünasyondur.

Beyniniz bilgiyi işlerken (proses ederken) ne yapmakta? “Kontrollü çevrimiçi halüsinasyon” üretebilir mi?…

Beynin nasıl işlediği ile ilgili daha provakatif gözüken açıklamalardan (26 set orijinal makaleden çıkarılan özet, benzersiz bir çevrimiçi dersin ikinci kısımındaki zihnin sinirbilimini ve felsefesi hakkında edilenilen güncel bilgilerden elde edilerek yapılan) bir tanesine hoşgeldiniz.

2015 yılında, Almanya’nın Johannes Gutenberg Üniversitesi’nden felsefeci ve “MIND Grubu” kuran Thomas Metzinger, önde gelen araştırmacıların araştırma makalelerini yayınlamak için “OPEN MIND” adlı bir proje oluşturmuştur. Bu makaleler alışılmışın dışında, açık erişim formatında yayınlanmakta ve ücretsizidir. Bilincin doğasından kontrollü rüyaya (lucid dreaming) kadar herşeyi kapsayan ilk sayı çok nitelikli ve kalifeye bir başarıya imza atar.

“Felsefe ve Öngörücü-Tahmin Edici İşlem” adlı ikinci sayı, beynin içinde sürekli olarak ne olduğunu (bir çiçek, bir kaplan, bir kişi..) tahmin eden beyinler hakkındaki iddiaları ortaya koyan (başlığından da belli olduğu gibi) bu konudaki teoriye odaklanır.

Daha doğru tahminler yapmak için beyinlerimiz, dünyasının içselindeki modelleri modifiye eder ya da dışsala ait tahminlerle uyumlu hale gelmesi için bedenlerimizi hareket ettirmeye zorlar. Bu fikir, algı, hareket ve bilişi tek bir çerçevede birleştirir.

 Bazı makalelerin başlıkları çok eğlenceli ve belki de birazcık abartılı olabilir: “Şeytanınız olan İblisi nasıl yeneceksin?”, “Kendi Markov örtünü nasıl örersin?”, “Bayes ve Bullets”… Ancak bu başlıklara rağmen, içerikleri ciddi ve ağır ilermektedir: Bunlar, İngiltere Edinburgh Üniversitesi’nden Andy Clark ve Avustruralya’nın Monash Üniversitesi’nden Jakob Hohwy gibi çok iyi bilinen  “öngörülebilir işlem” savunucuları tarafından yazılmıştır.

Algı Pasif Değildir

Bu makaleleri derinine okumadan önce, Metzinger ve Wanja Wiese’in giriş ve önsözleri okunsa da, okuma başlarda yavaş gider. Çoğumuz bu makalelerdeki yazılanları okumada örnek giriş yazılarından ötesine geçemeyiz ama giriş yazılarını okuyarak bile bu ağır makalelerin içerdiği fikirler hakkında epey bir fikrimiz olur.

Sezgisel hislerimize meydan okuyan bu “öngörücü-tahmin edici işlem”e dair anahtarlardan bir tanesi de beyinlerimizin pasif olarak duyularımız aracılığı ile bilgiyi edinmesi ve aslında dışarıda ne olduğu konusunda algılar yaratması şeklindeki aşağıdan yukarı yaklaşım tarzıdır.

Ama aslında “öngörülebilir işlem”, algı, eylem ve bilişin, hem dünya hakkındaki, hem de bizim kendi bilişsel ve duyusal durumumuzla ilgili algılamayı etkileyen, hem yukardan aşağı, hem de aşağıdan yukarı işlem içeren beyindeki hesaplamaların outcome’ı,sonucudur.

 Metzinger ve Weise makalelerinin giriş bölümlerinde belirtikleri gibi, yukarından aşağı fikri yeni değil, ve “algı” egemen teoriler, uzun süredir önem derecesi açısından düşük teoriler olarak gözükmekte. Makalelerinde “öngörücü işlem”in yeni bir katkısının, sadece duyu girdisinin gürültülü ve belirsiz olması değil, her zaman mevcut bir algılama özelliği olan yukarıdan aşağı işleminin ve ön bilginin öneminin vurgulanması olduğunu ifade ederler.

His ve Algıları Tahmin Etme

İşin özü; beyin, duyular, his ve algıların kaynağı hakkında hipotez yapmak için çevre ve beden modelleri oluşturur. En muhtemel olarak kabul edilen hipotez, dışsal gerçekliği algılama olanıdır. Tabii ki, “tahmin” kesin doğru ya da yanlış olabilir ve herhangi bir hatayı düzeltmek de beynin işidir.(bir hata yaptıktan sonra beyin, gelecekte benzer durumları daha iyi hesaba katmak için modelleri modifiye edip, değiştirebilir)

Fakat, bazı modeler, örneğin iç organlarda olduğu gibi ister istemez değiştirilemez. Vücudumuz, 37°C civarında dar bir ısı aralığında kalması gerekmektedir. Dolayısıyla, “öngörücü-tahmin edici işlem”, deri üzerindeki duyuların normal vücut sıcaklığına uygun olması gerektiğini tahmin ederek kontrolü sağlar. Duyularda bir sapma olduğunda, beyin içsel modeli değiştirmez, daha ziyada sıcaklık veya soğukluk yönünde ilereyen harekete zorlar ve böylece öngörüler-tahminler gerekli fizyolojik duruma uygun olur.

Metzinger ve Weşse’in belirttiği gibi, öngürülebilir işlemlerin ardındaki hesaplama prensipleri anlamak için yeterince makale okursanız, o zaman “beyindeki işlemi kontollü bir çevrimiçi halüsinasyon olarak tanımlamak, sadece küçük bir adım” şeklinde neden dendiğini anlamaya yaklaşmış olursunuz.

Kendimiz dahil algıladığımız herşey, gerçekliğin hayâlleri, gölgeleri, imgeleridir. Şu çok vahşice olan düşünceyi bir düşünelim: “Bizler, her an halüsinasyon, hayâl görmekteyiz.”

Çeviren : AylinER
https://www.newscientist.com/article/2128725-a-guide-to-why-your-world-is-a-hallucination/?utm_term=Autofeed&utm_campaign=Echobox&utm_medium=Social&cmpid=SOC%7CNSNS%7C2017-Echobox&utm_source=Twitter#link_time=1493061427

Check Also

Geri Dönüşü Olmayan İnsan Ruhunun Ölümsüz Yolculuğu