Okyanusum.com Din, Bilim, Sufizm
5 Şubat 2015 tarihinde Bethesda; Maryland’deki Gelişen Yenilikçi NöroTeknolojiler Girişimi aracılıyla yapılan Beyin Araştırmaları Toplantısında, Seattle’dan Allen Beyin Bilimi Enstitüsü’nin Başkanı Christof Koch, gerçekten de çok şaşırtıcı bir şey açıkladı: Ekibi ile birlikte, beynin her iki yarısı boyunca yayılmış daha önceden fark edilmemiş üç claustrum (beyin merkezinde neokorteksin içi kısmına bitişik nöron tabakası) nöronunun olduğunu ve bu hücrelerden birinin de çok büyük olduğu sanki “dikenli çalılardan bir taç” gibi tüm beynin çevresini sardığını söyler. Ekip, bu 3 claustrum nöronunun bilincin oluşturulmasında (bilgi toplayıp davranışı yöneten diğer beyin kısımlarının çoğuna bağlanıp ve girdileri çıktıları koordine ederek bilinci oluşturma) yollar ürettiğinden şüphelenmekteydiler. Tüm beyni içerip, kaplayan tek bir nöron olduğunun açıklanması kesinlikle başlı başına şok edici bir durumdu.
Küçük, hücrelerden oluşan ince bir tabaka olan claustrum, araştırmacılar tarafından bir süredir beynin potansiyel olarak kritik, önemli bir alanı olarak görülmekteydi. Bu ince tabaka beynin merkezinde, neokorteksin içi kısmına bitişiktir.
Korteksin çoğu kısmı ile iletişim kuruğu bilinen claustrum’un, dil, duyu girdileri işleme ve uzun vadeli planlama yapma gibi işlevler içerdiği düşünülmektedir. 2005 yılında Francis Crick’le birlikte yazdıkları bir makalede Koch, claustrum’u potansiyel bir “bilinç iletkeni” olarak adlandırmıştır. Yeni fark edilip, tanımlanan bu claustrum nöronları, bu mekanizmanın bir parçası olabilir.
Koch’un önderliğinde yapılan bu yeni araştırmada claustrum’ları belirli bir ilaca tepki vererek aktive olan genetiği değiştirilmiş fareler kullanılmıştır.Yani, fareler, ilaç verildiğinde claustrum bölgesindeki beyin hücrelerinde belirli genlerin etkinleşeceği şekilde tasarlanmıştır. Bu ilaç farelere verildiğinde, genler, yeşil bir floresan proteini (Amerikalı biyokimyacı Roger Y. Tsien tarafından geliştirilen) üretir. Ekip, fare beynine ait 10.000 adet kesitsel görüntüyü bir araya getirip, bir bilgisayar uygulaması kullanarak, bu parıldayan 3 nöronun 3 boyutlu şekilde yeniden inşasını oluşturmayı başarırlar.
Ekim 2016 da açıkladıkları bu çalışma, Allen Enstitüsü’nin 3 boyutlu modelleme yaptığı ilk deneyim değil. Daha önce, farenin korteksinin tümünü “gerçek 3 boyutta” haritalandırmışlardır. O tarihte Allen Enstitüsü’nden Lydia Ng şunları söylemiştir: “Korteksi 3 boyutta göstermek ve açıklamak o kadar kolay ve küçük bir iş değildi. Bu datayı elde etmek için pek çok saat hem teknoloji, hem de anatomi uzamanları ile birlikte istişare ederek çalışmamız gerekti.”
Koch’un ifade ettiği üzere, claustrumun beyinin etrafındaki “dikenden taç-taht” olduğu düşünüldüğünde, bu şu demek olabilir; Claustrum, beynin çeşitli alanlarının girdileri ve çıktılarını koordine ederek, tüm sistemi birleştirerek, bilinç oluşturmakta.
Koch ve ekibi, bir sonraki adımda, claustrumda açığa çıkan, claustrum kaynaklı nöronların daha nereye kadar gittiklerini görmek için haritasını çıkarmaya devam etmeyi planlamaktalar.
Ve elbette, diğer sinirbilimciler de, siz bu satırları okurken, insan beyninde benzer ve önceden fark edilmemiş nöronal yapıların olup olmadığını tespit etmek için harekete geçmiş olabilirler bile…
