Beyinlerimiz Yetişkinlikte de Yeni Nöronlar Üretebiliyor!

43-87 yaşları arasındaki kişilerin beyinleri üzerinde yapılan yeni araştırma, yaşamlarımız boyunca yeni beyin hücreleri üretmeye devam edebileceğimizi gösteriyor. Bu tespit, yetişkin beyinlerinin aldıkları hasar sonrası düşündüğümüzden daha fazla iyileşme yeteneğine sahip olduğu anlamına da gelebilir.

Her ne kadar doku ve organlarımızın çoğu yaşamlarımız boyunca kendilerini yenilese de, nörojenezin (hücre doğumu) – yeni nöronların büyümesi – yetişkinlerde nadiren oluştuğu düşünülmekteydi. Ama İspanya’daki Severo Ochoa Moleküler Biyoloji Merkezi’ndeki María Llorens-Martín ve meslektaşlarının yeni yaptığı çalışmada, ölen 13 yetişkinden beyin dokusu örnekleri alınarak yeni beyin hücrelerinin belirtilerini araştırdı.

Hipokampüste yeni nöronlar üretilir (beynin öğrenme ve hafızayı kilitlediği bir bölge) ve gençlikten yaşlılığa doğru olgunlaştıkça bazı proteinler oluşur. Bu yeni hücreleri tanımlamak için ekip, bu proteinleri tespit etmede dört tür antikor kullanır. Ekip bu proteinleri yapan hücreleri incelediğinde, çeşitli nöron şekilleri ve büyüklükleri tespit ederler. Llorens-Martín, bu nöronların olgunlaşma sürecinde olduklarını ve dolayısıyla bu nöronların yaşamın ileri zamanlarında oluştukları anlamına geldiğini söyler.

Llorens-Martín: “Yaşlı beyinlerde nörojenez (hücre doğumu ve büyümesi) mevcut ve bu yeni anılar oluşumu için önemli. 90’larındaki insanlar bile her gün yeni anıları saklamak/depolamak zorunda kalıyor, bu yüzden bunu tespit ettiğimize hiç  şaşırmadım.”

Bu noktada araştırma ekibi ile aynı fikirde olmayanlar da var.. San Francisco Kaliforniya Üniversitesi’nden Arturo Alvarez-Buylla da şunları ifade ediyor:“Gösterdikleri morfolojiden hepsi olgun hücrelerdir. Benim önsezim, bunların uzun süredir orada olduğunu şeklinde. Yetişkinlerde yeni nöron büyümesi için kanıt tutarlı değildir ve bunların yetişkin beyinlerinde oluştuğunu kanıtlamak için, hücrelerin doğduğu zamanı algılayan bir yönteme ihtiyacımız var ve bu da şu anda nörolojide eksik bir teknik.”

Alvarez: “Bence bu araştırma ekibinin gördüğü şey; ya çok yavaş olgunlaşan hücreler, bu yüzden de oluşturuldukları andan itibaren proteinin izi halâ var gözüküyor ya da bir sebepten dolayı, onlar yaşamın daha ileri safhasında hücreyi değiştirmek için bu proteini upregüle(bir biyolojik süreç sırasında gelişim oranında artma) ediyorlar.”

Hipokampus, Alzheimer hastalığından en çok etkilenen beyin bölgelerinden biridir. Llorens-Martín ve ekibi ayrıca, 52 ve 97 yaşları arasında Alzheimer’dan ölen 45 kişiden beyin dokusunu da incelediler. Bu beyinlerde, olgunlaşan nöronlarla ilişkili proteinleri yapan daha az nöronun olduğunu görürler. Öldüklerinde daha ciddi ve şiddetli Alzheimer’a sahip olanlarda ise, daha hafif belirtileri olanlara göre bu proteinler daha da azdır.

Llorens-Martín: “Olgunlaşmamış nöronlar belirli öğrenme türleri için çok önemli. Daha az sayıda yeni nöronun olmasının Alzheimer’ın semptomlarına yol açıp açmadığı veya bunun tam tersi olup olmadığı da henüz pek belli değil.”

Çeviri: AylinEr
https://www.newscientist.com/article/2197470-our-brains-may-be-able-to-make-new-neurons-throughout-adulthood/amp/?__twitter_impression=true

Check Also

Geri Dönüşü Olmayan İnsan Ruhunun Ölümsüz Yolculuğu