Antidepresanlar Beyin Yapısını Hızlı Değiştiriyor

antidep

Bir çok hasta, depresyonu tedavi eden popüler psikiyatrik ilaçların oluşturduğu iyileşme etkilerinin hissedilmesinin bir kaç hafta sürdüğünü bildirmesine karşın, yeni bir çalışma bu tür ilaçların tek bir dozunun dahi beynin yapısını bir kaç saat içinde değiştirebileceğini gösterdi.

Amerika’daki on yetişkinden biri beyindeki bir kimyasal aktarıcı olan seratoninin tekrar emilimini engelleyerek miktarını düzenleyen bu ilaçları kullanıyor. Seçici Serotonin Gerialım İnhibitörleri (SSRI) denen bu ilaçlar arasında Prozac, Lexapro, Celexa, Paxil ve Zooloft yer alıyor.

antidep2Bu makalenin bir başka versiyonunda Effexor bir SSRI (Seratonin-Neropinefrin Gerialım İnhibitörü) kategorisindeki antidepresanlar arasında tanımlanmıştı.

Bu bulgular, basit bir beyin taramasının bu ilaçlara yanıt verenlerle vermeyenleri ayırt etmelerinde psikiyatristlere yardımcı olup olamayacağını anlamanın ilk adımı olabilir, ki bu ayırt edebilme konusu depresyon tedavisinde gizemli ve tartışmalı bir alandır.

Leipzig, Almanya’da bulunan Max Planck Enstitüsü’ndeki araştırmacılar, SSRI alan ve almayanların beyinlerindeki bağlantıları karşılaştırmak için manyetik rezonans görüntüleme aygıtı kullandılar. Özellikle inceledikleri şey bir konu ile ilgilenmediği sırada beyinde neler olduğu idi.

Current Biology dergisinde yayınlanan çalışmanın yazarlarından biri olan Nörobilimci Dr. Julia Sacher: “Onlardan, zihinlerinin bir konuya odaklanmadan gezinmesine izin vermelerini ve özellikle dramatik veya üzücü bir şey düşünmemelerini istedik,” diyor.

Beyindeki önemli bağlantıların (yalnızca anatomik bağlantıları değil, karşılıklı bağlılıkları da gösteren) üç boyutlu haritalarını çıkardılar. 1990’ların sonlarında keşfedilen, zihinsel durağanlık sırasındaki (ör. hayal kurmak) düşük frekanslı beyin sinyallerinin, işlevsel bağlanabilirliğin iyi bir göstergesi olduğu” bulgusunu temel aldılar.

Yapılan çalışma, beyindeki seratonin miktarı arttığında, bekleme durumundaki işlevsel bağlanabilirliğinin geniş ölçekte azaldığını ortaya çıkardı. Bu sonuç bir sürpriz olmadı, çünkü başka çalışmalar da, beynin duygu durumu düzenlemesiyle alakalı bölgelerinde benzer etkiler olduğunu göstermişti.

Ancak iki katı bir şok yaşandı: Beynin bazı alanları eğilime itiraz edip birbirine daha bağlanabilir oldular. Tüm bu değişimler tek bir dozaj uygulamadan sadece üç saat sonra açıkça ortaya çıktı.

Sacher, “İki yapının birbirinin tersi istikamette gitmesini izlemek oldukça ilginçti. Asıl şaşırtıcı olan, bu etki sadece üç saat sonra beynin tamamında gözlendi. Bunu beklemiyorduk.” dedi.

Aynı zamanda bir psikiyatrist olan Sacher, “ antidepresan kullananların çoğu en az iki haftadan önce fark edilir bir değişme bildirmiyorlar”, dedi.

Çalışma, görülen hızlı bağlanabilirlik değişimlerinin sinapsların yeniden modellenebilmesi ile başlayan uzun vadeli değişimlerin habercisi olabileceğini akla getirdi. (Sinapslar, komşu bir hücreye seratonin gibi kimyasal aktarıcıların transfer edildiği mikroskobik boşluklardır.) Sacher “Ancak bu tür bir beyin taraması öylesi bir ölçekteki değişimleri yakalayamaz, bu yüzden bu hipotez farklı yollardan test edilmelidir.” diye ekledi.

Serebellum ve talamustaki işlevsel bağlanabilirliğin görülür derecede artmasının nedenini açıklamak için daha fazla araştırmanın yapılmasına ihtiyaç var. Serebellum (küçük beyin), omurilikten gelen sinyalleri işleyen ve talamus ile kortekse aktaran görece daha ilkel bir yapıdır. Bu aktarım alanındaki birçok yol seratonin tarafından düzenleniyor.

antidep3 Serebellum çoğunlukla motor kontrol ve koordinasyon gibi temel işlevlerle ilişkilendirilse de, muhtemelen talamusun sinyalleri kortekse aktarma yolunu değiştirmek suretiyle daha yüksek bilişsel görevlerde de rol oynadığına dair ipuçları var.

Araştırmacılar, “Hala sonuçlanmamış bir çok hipotez bulunsa da yapılan bu çalışma tarafından üretilen beyin haritaları, SSRI terapisine cevap verebilecekler için beyin “parmak izi” tanımlama çalışmalarını ileri götürüyor” dediler.

Sacher, “çalışmadaki deneklere depresyon tanısı konmuş değildi, bu yüzden araştırmacıların depresyon tanısı konmuş olanlar içinden benzer haritalar oluşturmaları, depresyon sırasında ve sonrasındaki aşamalarda beyin haritalarını yeniden çıkarmaları gerekiyor,” dedi. Bundan sonra yapılacak karşılaştırmalar belirli bir başlangıç mimarisinin tedavinin başarısını öngörüp öngörmediğini gösterebilir.

Sacher, “Mükemmel bir dünyada yalnızca SSRI’lar değil, her tür ilaç ve farmakolojik olmayan müdahelelerin tümüne bakarsınız. Bu, depresyonun orta evresindeki birinin bireysel tedavisini ona uygun şekilde oluşturmaya gerçekten yardımcı olur,” dedi.

Sacher hastalarına SSRI ilaçlar yazmakta olduğunu söyledi. Ancak yapılan çalışmanın ecza şirketlerinden herhangi bir fon almadığını da ekledi.

Çeviri: Cem Özemre
http://www.latimes.com/science/sciencenow/la-sci-sn-antidepressants-brain-structure-20140918-story.html

Check Also

Geri Dönüşü Olmayan İnsan Ruhunun Ölümsüz Yolculuğu