12 Milyar Güneş Büyüklüğünde Kara Delik

Astronomlar 12 milyar güneş büyüklüğünde antik bir kara delik buldular

Astronomlar 12.8 milyar ışık yılı uzaklıkta olağan dışı parlaklığa sahip bir nesne saptadılar –  uzayda şimdiye kadar görülen en çok ışık saçan nesne.

Büyük patlamadan sadece 900 milyon yıl sonrasında bu eski kuasar –iri bir kara delik tarafından oluşturulan parlak nesne – güneşimizden 420 trilyon daha fazla ışık saçmaktaydı.

Zamanın başlangıcına bu kadar yakın bir kara delik için parlaklık ve boyut çok şaşırtıcı.

Çarşamba günü Nature’de yayımlanan yeni bir çalışmada, araştırmacılar uzlaşıma karşı çıkan bir kozmik ışık tanımladılar. Çinli araştırmacılar her ne kadar daha yüksek çözünürlükte bir görüntü elde etmek için Şilili ve Amerikalı astronomlardan yardım talep etseler de küçük bir teleskopla bile saptanabiliyordu.

Buluş, kara delikler ve bu kara deliklerin milyarlarca yıldan fazla zamanda büyümüş ev sahibi galaksilerine meydan okumakta.

Kuasar olarak adlandırılan uzak göksel cisimlerin içinde bulunan kara delikler, maddenin çok yoğun olduğu uzay alanlarıdırlar ki ışık bile çekimsel çukurundan kaçabilecek kadar hızlı hareket edemez. Kara delikler; yakınındaki galaksiler, yıldızlar ve toz bulutlarına olan etkileriyle saptanırlar.

Almanya Max Planck Astronomi Enstitüsü’nden araştırmacı Bram Venemans, yeni bulunan kara deliğin, yaklaşık 12 milyar güneşe eşdeğer olduğunu ve daha önce bulunan benzer yaştaki bir kara deliğin iki katından fazla kütleye sahip olduğunu, söyledi.

Kıyasla,  Samanyolu Galaksisinin merkezinde gizlenmiş bir kara delik yaklaşık olarak  güneşten 4 – 5 milyon kat daha fazla kütleye sahiptir.

Pekin Üniversitesi ve Kavli Astronomi ve Astrofizik Enstitüsü’nden başyazar Xue-Bing Wu “Evren bu kadar gençken nasıl bu denli ağır bir kara deliğe sahip olabiliriz? Şuan bunu açıklayacak tatmin edici bir teorimiz bulunmamakta” dedi.

Kara deliğin bir milyar yıldan daha kısa sürede bu kadar sarsıcı bir boyutta büyümesini astronomlar, çevresindeki yıldızlararası kütleyi maksimum oranda tam zamanlı olarak çekiyor olmalı, şeklinde ortaya atıyorlar.

Öyle olsa bile, kara delik tarafından oluşturulan kuasar radyasyonunun, böyle bir boyuta erişilmeden önce kütle birikimini durdurmaya başlamış olması gerekirdi.

Bu yüzden geride çözülmesi gereken bulmacalar kaldı. Ama şimdilik, Profesör Wu ekibinin, muhteşem kuasarı diğer uzay nesnelerini bulabilmek için bir yol gösterici olarak kullanmakta olduğunu söylüyor..

“Tıpkı bir deniz fenerinin karanlıkta oturması gibi, uzak evren bize kendi gezegenimiz ve karar delik arasındaki şeyleri onları aydınlatarak görme şansı vermekte.”, dedi.

“Uzak galaksi ve bizim galaksimiz arasındaki şeyleri anlamamız için bize eşsiz bir şans sağlamakta.”

Profesör Wu ve takımı gelecek yıl için planlanmış birçok takip eden gözleme sahipler. Bunların arasında bu etkileyici kuasarın galaksisinin içindeki ve yakınındaki şeylere daha iyi bir bakış sağlamak için Hubble teleskopu gibi uzay teleskoplarının kullanıldığı projeler de var.

Washington Post
Çeviren : Gültekin METİN
http://www.smh.com.au/technology/sci-tech/astronomy/astronomers-find-ancient-black-hole-the-size-of-12-billion-suns-20150226-13p379.html?eid=socialn%3Atwi-13omn1677-edtrl-other%3Annn-17%2F02%2F2014-edtrs_socialshare-all-nnn-nnn-vars-o&sa=D&usg=ALhdy28zsr6qiq